مقدمه :
ساختار بصری هر شهر اگرچه ظاهرا سطحی ترین لایه تشکیل دهنده و عام ترین حیطه دربرگیرنده ساختار فضایی- فعالیتی آن شهر است، ولی از سوی دیگر قابل رویت ترین وجه تبلور کالبدی روابط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی حاکم در درون اجتماع ساکن آن شهر می باشد؛ که تعاملات یا تعارضات را تجلی می بخشد و بیشترین ارتباط و سطح تعامل را با مردم شهر برقرار می کند که نقش به سزایی در شکل گیری بافت در ذهن مردم دارد.
بر این اساس نما و ظاهر شهر کیفیت احساسی محیط است که به عنوان یکی از جنبه های شکل شهر در نظر گرفته می شود. اغتشاش بصری در شکل شهر می تواند از طریق ادراکی- احساسی بر رفتار های اجتماعی انعکاس یافته و اغتشاش رفتاری را در فضای شهری توجیه کند.
ساختار قوانين شهرداري بر همین اساس چند مرتبه معنادار را نشان مي دهد. بدين ترتيب که در سطح بالاتر از قوانين شهرداري، قوانين شهري و در سطح بالاتر از قوانين شهري حقوق شهروندي قرار مي گيرد و در سطح بالاتر از حقوق شهروندي، حقوق طبيعي و فطري جاي دارد. در نتیجه شهروندان به عنوان رکن اصلي حيات اجتماعي شهر نقش اصلي را در تدوين اين اصول خواهند داشت و تمامي ضوابط تدوين شده، منطبق بر حقوق فطري ايشان تدوين خواهد شد.
حال با توجه به تغییرات دنیای امروز و در نتیجه آن گم گشتگی بین سنت و مدرنیته، بی توجهی به فرهنگ اصیل بومی و درک ناصحیح و بسیار سطحی از سبک های نوین معماری جهان و گاه ترکیب ناموزون سبک های نامتجانس معماری در یک بنا از جمله مواردی است که در معماری امروز شهرها بسیار به چشم می خورد و تاثیرات نامطلوب اجتماعی آن بر زندگی شهروندان قابل تامل است.
مهمترین عوامل تأثیر گذار در نمای ساختمان ها به این ترتیب مورد بررسی قرار می گیرد:
- توصیه های عمومی
- مصالح، فرم و رنگ
- بام بنا
- پیش آمدگی و بازشوهای نما
- ملحقات (تأسیسات و تابلو)
در ارتباط با هر یک از موارد فوق، سه بخش مجزا ارائه گردیده است که لازم است مورد توجه مالکین، طراحان، تصویب کنندگان طرح ها و ناظران قرار گیرد:
-
احکام سلبی یا الزامات: به معنی آنچه نباید انجام شود.
-
احکام ایجابی یا اقدامات: به معنی آن چه باید انجام شود.
-
توصیه ها: به معنی آنچه بهتر است انجام شود ولی رعایت آن الزامی نیست.
ارائه نمونه نما های اجرا شده مطلوب در مناطق مختلف در سطح شهر تهران یکی از مناسب ترین راه ها برای ساماندهی و فرهنگ سازی در زمینه الگوهای مناسب معماری می باشد. نمونه های مطلوب در بافت های مختلف شهری با در نظر گرفتن میزان صرف هزینه اقتصادی اجرا و رعایت ضوابط عام نما و شاخص های معماری ایرانی-اسلامی انتخاب شده اند.
توصیه های عمومی:
- رعایت هماهنگی و تناسب نما با منظر عمومی محله و مظاهر فرهنگی (در صورت وجود نکات ارزشمند در بافت محلی)
- استفاده از نور، رنگ و سایه روشن در سطح نما، به نحوی که بر جذابیت بصری تأکید گردد.
- مشخصات کفسازی معبر و محدوده جلوی ساختمان، با مشخصات نمای قسمت پایینی ساختمان و همچنین کف سازی معابر جلوی پلاک های همجوار، هماهنگ باشد (هماهنگی با شهرداری منطقه الزامی است).
- طراح به تناسبات انسانی در طراحی نما، به ویژه در طبقات همکف تا سوم توجه داشته باشد.
- توجه طراحان به موضوع کیفیت نما در شب و پیش بینی نورپردازی، خصوصاً در مورد همجواری ملک با گذرهای اصلی در هر منطقه (در صورت طراحی نور شب، ارائه نقشه ها و جزئیات الزامی است).